Ćwiczenia aktywizujące

Zestaw ćwiczeń aktywizujących dla osób z chorobami otępiennymi

 

 

 

 

ĆWICZENIE    1

STOPIEŃ TRUDNOSCI  - łatwe

RODZAJ ĆWICZERNIA – rozgrzewkowe, integracyjne

FUNKCJA ĆWICZENIA  - poprawa orientacji świadomości własnego ciała

CZEGO POTRZEBUJESZ  - przygotuj przedmiot przypominający różdżkę np. patyczek, rolkę bibuły, itp. oraz muzykę, która będzie leciała w tle – w zależności od kondycji grupy mogą to być żywe lub spokojne piosenki.

INSTRUKCJA  -ćwiczenie wykonywane jest w parach, najlepiej  przy muzyce. Jedna osoba  „różdżką” wskazuje część ciała partnera. Ten ma za zadanie nią poruszyć ( najlepiej do rytmu muzyki ). Po kilku ruchach para zamienia się rolami. W zależności od stanu zdrowia  uczestnika, ćwiczenie może być wykonywane na stojąco lub siedząco.

 

 

ĆWICZENIE   2

STOPIEŃ TRUDNOŚCI  - łatwe , średnie

RODZAJ ĆWICZENIA  -trening umysłu – ćw. intelektualne

FUNKCJA ĆWICZENIA   - poprawa funkcji językowych

CZEGO POTRZEBUJESZ – przygotuj kartki i długopisy/ołówki

INSTRUKCJA  -  zadaniem  uczestnika jest napisanie dziesięciu wyrazów, zaczynających się od konkretnej litery.

WARIANTY  - w łatwiejszej wersji, zadanie polega na napisaniu dziesięciu przykładów konkretnej kategorii np. owoce, ubrania, przedmioty kuchenne itp.   W trudniejszej wersji  uczestnik ma za zadanie napisać dziesięć wyrazów kończących się na konkretną  literę.  Można poprosić uczestników o wypisanie wyrazów rozpoczynających się na konkretną sylabę lub też zaczynających i kończących na konkretną literę.

Z wypisanych wyrazów można ułożyć  historyjkę.

 

 

ĆWICZENIE    3

STOPIEŃ TRUDNOŚCI  - średnie

RODZAJ ĆWICZENIA  - rozgrzewkowe, integracyjne, reminiscencyjne

FUNKCJA ĆWICZENIA  -  stymulacja  multisensoryczna , wzmocnienie uwagi

CZEGO POTRZEBUJESZ  -  przygotuj płyty z piosenkami, odtwarzacz muzyki. Ewentualnie gotową listę piosenek i komputer.

INSTRUKCJA  - Zapoznaj podopiecznych  ze szczegółami zabawy. Ich zadaniem będzie  jak najszybsze odgadnięcie tytułu prezentowanej piosenki i (wersji nieco zaawansowanej) nazwiska wykonawcy. Osoba, która chce zabrać głos – klaszcze w dłonie, lub w inny sposób sygnalizuje gotowość do podania odpowiedzi -może zadzwonić dzwonkiem, wcisnąć przycisk, zagrać na prostym instrumencie, itp.

WARIANTY  -  Aby urozmaicić zabawę, możesz pogrupować piosenki w różne kategorie np. piosenki przedwojenne, żołnierskie, ludowe, piosenki z Festiwalu w Opolu, itd. Poziom trudności wzrasta, gdy oprócz tytułu i wykonawcy, odpowiadający mają podać  także rok powstania piosenki, autora muzyki, autora słów, itp. .Kontynuacja ćwiczenia może być wymyślenie piosenki, która zawiera konkretne słowo np. plaża  „Nie ma już dzikich plaż”

Pamiętaj, aby repertuar muzyczny pasował do gustów podopiecznych.

 

 

ĆWICZENIE   4

 

STOPIEŃ TRUDNOŚCI  - łatwe

RODZAJ ĆWICZENIA   -  trening umysłu , ćw. intelektualne, reminiscencyjne

FUNKCJA ĆWICZENIA  -  stymulacja  multisensoryczna, stymulacja pamięci

CZEGO POTRZEBUJESZ   -  Przygotuj „kufer” może to być pudło, drewniana skrzynka, kosz, itd. i umieść w nim rekwizyty związane z tematem ćwiczenia, który wybierzesz.

INSTRUKCJA   -  Uczestnik  otwiera „kufer wspomnień” i ma za zadanie opowiedzieć wszystkim, z czym kojarzą mu się poszczególne przedmioty, które się w nim znalazły. Może ich dotykać, wąchać, słuchać, oglądać – im większej liczby zmysłów użyje, tym lepiej. Ważne, by dobrać przedmioty w kufrze w taki sposób, aby skupiały się wokół jednego tematu, np. święta (laska cynamonu, bombka na choinkę, łańcuch, orzech, świeczka), urlop (kapelusz przeciwsłoneczny, koc piknikowy, strój kąpielowy, lemoniada, muszelka), szkoła (zeszyt, linijka, podręcznik, piłka nożna, skakanka, worek na kapcie),szafa z ubraniami, jesień, owoce, itd.

Prowadzący ćwiczenie może zadawać pytania pomocnicze:

• co przypomina Pani/Panu ten widok, dźwięk, zapach?
• kiedy ostatnio używał/a Pan/Pani tego przedmiotu?

• z czym kojarzy się Pani/Panu ten przedmiot?

WAŻNE   - Tematykę „kufra wspomnień” należy uważnie dobierać w taki sposób, by nasuwała miłe skojarzenia uczestnikom  i zachęcała ich do dzielenia się swoimi historiami. Trzeba być czujnym by zabawa nie wywołała bolesnych skojarzeń.

 

ĆWICZENIE    5

 

STOPIEŃ TRUDNOŚCI  -  łatwe.

RODZAJ ĆWIZCENIA  -   rozgrzewkowe, integracyjne .

FUNKCJA ĆWICZENIA   -  poprawa koordynacji wzrokowo-ruchowej.

CZEGO POTRZEBUJESZ  -  To ćwiczenie nie wymaga wcześniejszego przygotowania, ani rekwizytów.

INSTRUKCJA  -  Para uczestników staje lub siada naprzeciwko siebie. Jedna osoba wykonuje dowolny ruch, a druga – naśladuje go w tym samym czasie - tak, jakby była lustrzanym odbiciem. Zabawa zaczyna się od prostych gestów dłońmi i może osiągać coraz wyższy poziom trudności. Po wykonanej rundzie para uczestników zamienia się rolami.

WARIANTY   -  Aby urozmaicić ćwiczenie, możemy stopniowo poszerzać zakres ruchu: o głowę, ramiona, tułów, nogi. Możemy także wybrać wersję ćwiczenia spośród poniższych propozycji:

• KRZYWE ZWIERCIADŁO – to wariant ćwiczenia, który świetnie sprawdza się w zintegrowanych, dobrze znających się grupach. Jedna osoba pokazuje ruch, a druga – nie odwzorowuje go wiernie – lecz wyolbrzymia, przedstawia w karykaturalny sposób.
• SZKIC – jedna osoba pokazuje ruch, a druga – nie odwzorowuje go wiernie – lecz pomniejsza.
• DOBRA PAMIĘĆ – jedna osoba pokazuje całą sekwencję ruchów i po jej zakończeniu druga osoba ma ją wiernie odtworzyć.

 

ĆWICZENIE    6

 

STOPIEŃ TRUDNOŚCI   -  średnie

RODZAJ ĆWICZENIA   -  rozgrzewkowe

FUNKCJA ĆWICZENIA  -  wzmocnienie kreatywności

CZEGO POTRZEBUJESZ   -  Przygotuj kartkę z listą przedmiotów i długopisy/ołówki. W wersji ustnej tego ćwiczenia rekwizyty nie będą potrzebne.

INSTRUKCJA  -  Zadaniem uczestnika  jest wymyślenie jak największej liczby kreatywnych (również zabawnych) zastosowań przedmiotów codziennego użytku. Przykładowo:

• Płyta CD może być: talerzem, wachlarzem, daszkiem chroniącym od słońca, tacą do serwowania serów, itd.
• Suszarka do włosów może być: grzejnikiem, dmuchawą do liści, odśnieżarką, itd.
• Cegła może być: podstawką pod świeczkę, bardzo twardą poduszką, przyciskiem do papieru, itd.

WARIANTY  - Zabawa może być przeznaczona dla dwóch drużyn. Wówczas wygrywa ta, która poda większą liczbę niezwykłych zastosowań przedmiotu.

 

ĆWICZENIE    7

STOPIEŃ TRUDNOŚCI   -  łatwe

RODZAJ ĆWICZENIA   -  trening umysłu – ćw. intelektualne , reminiscencyjne

FUNKCJA ĆWICZENIA   -   poprawa funkcji językowych, wzmocnienie kreatywności, stymulacja multisensoryczna.

CZEGO POTRZEBUJESZ    -  Przygotuj dowolny obraz lub fotografię, przedstawiający pejzaż, postać lub wydarzenie, a także kartkę z pytaniami oraz długopisy/ołówki. Ćwiczenie może być wykonywane pisemnie lub ustnie.

INSTRUKCJA  -  Pokaż podopiecznym  obraz lub fotografię, a następnie poproś o odpowiedź na kilka pytań. Jeśli zdecydujesz się na pisemną wersję tego ćwiczenia pamiętaj, by na arkuszu zostawić odpowiednio dużo miejsca na odpowiedzi. Przykładowo, pytania dotyczące obrazu przedstawiającego jesienny pejzaż mogą brzmieć następująco:

 

• Co widzi Pani/Pan na obrazie?
• Jaka to pora roku?
• Jakie miejsce przedstawia obraz?
• Jakie kolory są na obrazie?
• Jak zatytułował(a)by Pani/Pan ten obraz?
• Na podstawie obrazu proszę napisać historię, która mogłaby się wydarzyć w tej scenerii.

WARIANTY   -  To ćwiczenie możesz przeprowadzić również w formie ustnej. Taki sposób jest wskazany, gdy chcesz pozostawać w większej interakcji z uczestnikami  lub gdy masz do czynienia z osobą/osobami o zaburzonych funkcjach czytania i pisania. Wtedy zadawaj szczegółowe pytania, podążając za odpowiedziami uczestników. Obraz może przedstawiać miejsca, postaci, wydarzenia znane seniorowi. Może także dotyczyć tematów uniwersalnych. Wówczas pytania mogą mieć charakter reminiscencyjny.

Przykładowo:

• Co to za budynek/ulica/miasto?
• Jak nazywa się osoba na obrazku?
• Co to za szczególne wydarzenie?
• Jak wyglądały święta w Pani/Pana domu?

 

ĆWICZENIE   8

STOPIEN TRUDNOŚCI   -  średnie, trudne

RODZAJ ĆWICZENIA   -  trening umysłu, ćw. Pamięciowe, reminiscencyjne

FUNKCJA ĆWICZENIA   - poprawa orientacji w przestrzeni, wzmocnienie kreatywności, poprawa koordynacji wzrokowo – ruchowej

CZEGO POTRZEBUJESZ   -  Potrzebny jest długopis oraz dwie plansze. Na pierwszej: plan mieszkania z oznaczonymi pomieszczeniami (przedpokój, kuchnia, itd.). Na drugiej: ten sam plan, ale bez oznaczeń.

INSTRUKCJA   -  Zadaniem podopiecznego  jest dokładne przyjrzenie się planowi mieszkania z planszy pierwszej i zapamiętanie rozkładu pomieszczeń. Następnie, na planszy drugiej (bez opisów)  ma przyporządkować rozmieszczenie, które zapamiętał.

WARIANTY   -  Aby urozmaicić zadanie, można poprosić podopiecznego, aby na planszy drugiej, oprócz opisu pomieszczeń – narysował także wyposażenie i układ mebli, jaki by zastosował. Warto także zachęcić do narysowania swojego mieszkania (lub np. mieszkania jeszcze z czasów dzieciństwa) i opisania, co gdzie się znajduje. W innej wersji można poprosić podopiecznego o zaprojektowanie i narysowanie swojego obecnego mieszkania/domu lub też tego wymarzonego.

 

ĆWICZENIE    9

 

STOPIEŃ TRUDNOŚCI   -   łatwe , średnie

RODZAJ ĆWICZENIA    -  trening umysłu, ćw. Intelektualne, rozgrzewkowe

FUNKCJA ĆWICZENIA   -  poprawa orientacji w przestrzeni i schemacie własnego ciała

CZEGO POTRZEBUJESZ    -  Przygotuj kartki z rysunkami oraz kredki lub flamastry.

INSTRUKCJA   -  Prowadzący ćwiczenie rozdaje kartki na których widnieją figury geometryczne o różnych wielkościach (na jednej kartce kwadraty, na drugiej trójkąty, na trzeciej romby itd.). Zadaniem seniora jest wskazanie, która z figur jest:

•  najmniejsza,
•  największa,
•  które są takie same.

Następnie ćwiczący koloruje figury zgodnie z poleceniem:

•  największe na czerwono,
•  takie same na niebiesko.

WARIANTY  -  Im bardziej skomplikowane figury geometryczne, tym zadanie staje się trudniejsze (zamiast figur można również narysować inne kształty, np. ludziki o różnym wzroście). Ćwiczenie nie musi być wyłącznie rysunkowe. Aby je urozmaicić można wykorzystać realne przedmioty: klocki, patyki, sznurki, itd.

 

ĆWICZENIE   10

STOPIEŃ TRUDNOŚCI   -  łatwe, średnie

RODZAJ ĆWICZENIA  -  rozgrzewkowe, trening umysłu - ćw. Intelektualne

FUNKCJA ĆWICZENIA   -  poprawa funkcji językowych, stymulacja pamięci

CZEGO POTRZEBUJESZ  -  W ustnej wersji ćwiczenia rekwizyty nie są potrzebne. W wersji pisemnej – przygotuj karty pracy i długopisy/ołówki.

INSTRUKCJA  -  Zadaniem uczestników jest dokończenie znanych polskich przysłów np. „Lepszy wróbel w garści...niż gołąb na dachu”, „Kwiecień-plecień, co przeplata…trochę zimy, trochę lata”, „Kto rano wstaje…temu Pan Bóg daje”, itd.

WARIANTY   -  To ćwiczenie może być także przeprowadzone w wersji pisemnej, w różnych stopniach trudności. Wówczas zadaniem seniorów może być:

• ułożenie przysłowia z rozsypanych słów,
• wstawienie brakującego słowa,
• samodzielne napisanie przysłowia z wylosowanej kategorii (np. „zwierzęta” czy
• „pory roku”),
• samodzielne wymyślenie zakończeń polskich przysłów, im zabawniej, tym lepiej